شرح زیارت عاشورا (قسمت دوم)

اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا اَبا عَبْدِ اللهِ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يَا بْنَ رَسُولِ اللهِ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يَا بْنَ اَميرِالْمُؤْمِنينَ، وَابْنَ سَيِّدِ الْوَصِيّينَ، اَلسَّلامُ‌ عَلَيْكَ يَابْنَ فاطِمَةَ سَيِّدَةِ نِسآءِ الْعالَمينَ.

◾️موضوع: سلام

▪️در دین مبین اسلام به تحیت و سلام سفارش شده است.

برای سلام معانی مختلف ذکر شده است:

۱- سلام، اسم خداوند عزّو جل است و مراد آن است که خداوند حافظ تو باشد.
۲_ تسلیم
۳_ سلامتی

ریشه تمام معانی ذکر شده به معنای سلامتی است.

سلام بر امام حسین (علیه‌السلام) یعنی باید گوینده این گونه در دل بگذارند که هیچ‌گونه آزار و مصیبتی از ناحیه وی به امام بزرگوار نخواهد رسید. زیرا هدف تمام معصومین (علیهم‌السلام)، اعتلای کلمه توحید و تأکید بر اطاعت از پروردگارست، بنابراین زائر در صورت معصیت خداوند و تخلف از اوامر و نواهی پروردگار و داشتن اخلاق ناپسند و امثال آن موجب اذیت امام خواهد شد.
در حقیقت زائر با سلام به امام حسین (علیه‌السلام) باید در کلامش صادق باشد و خود را در زمره هدایت شوندگان قرار دهد.

در زیارت عاشورا دوازده مرتبه لفظ «سلام» آمده که بیشتر این سلام‌ها به امام حسین (علیه‌السلام) و برخی از آنها به غیر از اوست، تنها جایی که به ما اجازه داده شده است نام معصوم را در کنار غیر معصوم قرار دهیم در مورد اصحاب ابا عبدالله‌الحسین ( علیه‌السلام) است،
دلیل آن: اضافه شدن نام امام به آنها و مخلوط شدن خون ایشان با خون مطهر آن امام معصوم است.

◾️ موضوع: ابا عبدالله

اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا اَبا عَبْدِ اللهِ

سلام اول با عنوان «ابا عبدالله» است یعنی پدر بندگان صالح خدا، امام حسین ( علیه‌السلام) با ریختن خون خود و فدا کردن تمام هستی خود در راه دین خدا از بازگشت مردم به عصر جاهلیت جلوگیری کرد و باعث زنده شدن شریعت پیامبر اکرم ( صلوات الله‌ علیه و آله)شد و در حقیقت دین مبین اسلام را برای همیشه بیمه کرد پس هر کس بعد از واقعه عاشورا خداپرست باشد به برکت وجود آن حضرت است، بنابراین امام حسین (علیه‌السلام)عنوان پدر بندگان خدا نامیده شده است .

◾️موضوع: شناخت خاندان امام حسین (علیه‌السلام)

السَّلامُ عَلَيْكَ يَا بْنَ رَسُولِ اللهِ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا خِيَرَةَ اللهِ وَابْنَ خِيَرَتِهِ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يَا بْنَ اَميرِ الْمُؤْمِنينَ، وَابْنَ سَيِّدِ الْوَصِيّينَ، اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يَا بْنَ فاطِمَةَ سَيِّدَةِ نِسآءِ الْعالَمينَ،

با این شیوه از سلام در ضمن ادب به آن حضرت، تمام انساب ایشان را معرفی کرده و عظمت و بزرگی آن حضرت را بیان می کند:

1. جدش: پیامبر اکرم (صلوات الله علیه و آله)
2. پدرش: امیرالمومنین علی علیه‌السلام، باطن قرآن، حجت خدا، قرآن ناطق، جانشین پیامبر(ص)
3. مادرش: دختر پیامبر اکرم (ص) که در آیات قرآن کریم به مقام والای او تصریح شده، مانند: آیه تطهیر، کوثر، قدر، انسان

▪️این سلام‌ها دو ویژگی دارد:
۱شناخت مقام و منزلت آن حضرت سبب نزدیک شدن به فضای نورانی و روحانی آن حضرت میشود. ۲ وضعیت کسانی که با این خاندان پاک و مطهر، دشمنی‌ کنند را روشن می کند.

موضوع: ثارالله

اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا ثارَ اللهِ وَابْنَ ثارِهِ وَالْوِتْرَ الْمَوْتُورَ.

▪️از میان امامان معصوم(علیهم‌السلام) فقط دو امام با شمشیر ستم شهید شدند: وجود مبارک امیرالمومنین و امام حسین (علیهماالسلام) و بقیه ائمه با مسمومیت به شهادت رسیدند و علت اینکه از میان معصومین کلمه ثارالله به این دو امام اطلاق شده، این است که خون مقدس آنها با ظلم و ستم روی زمین ریخته شد.

▪️در مورد «ثارالله» چند احتمال داده شده:
خونی که در راه خدا ریخته شده

خونی که خونخواهش خدا باشد

خونی که از قداست کامل برخوردار است

▪️«ثار» به خونی گفته می‌شود که قابل قصاص باشد و مورد خونخواهی قرار گیرد و اضافه شدن آن به خدا «ثارالله» به این دلیل است که ولی دم حقیقی امام حسین (علیه‌السلام) خداست، چون خون او برای برای حفظ قرآن و تمامیت اسلام ریخته شد، خونخواهی امام حسین (علیه‌السلام) یک مسأله خانوادگی و قبیله ای نیست که به چند ساعت یا چند سال منحصر باشد، بلکه سخن از پیام انسانیت، عدالت خواهی و مبارزه با استثمار و استعمار است، امام حسین (علیه‌السلام) متعلق به جهان انسانیت و بشریت است، پس خونخواهی او با خداست.

◾️موضوع: الْوِتْرَ

▪️«وَتر» به معنای یگانه، بی‌مانند بودن است.
▪️امام حسین (علیه‌السلام) برای اصلاح امت اسلامی و با نشان دادن رضا و تسلیمش در برابر خداوند عزّوجل سختی‌های زیادی را تحمل کرد و کربلا را به دانشگاه بزرگ ایمان به خدا تبدیل کرد و چنان اوج گرفت که تمام پیامبران و فرشتگان را مبهوت کرد، گرچه سایر ائمه اطهار ( علیهم‌السلام) نیز در زمان خودشان مأمور نشر معارف و حقایق اسلام بودند و سرانجام به شهادت رسیدند، اما آنچه موجب شد که امام حسین (علیه‌السلام) را «وَالْوِتْرَ الْمَوْتُورَ» بگویند نحوه شهادت و قیام با برکت ایشان بود که باعث شد دین اسلام برای همیشه زنده و پایدار بماند.

اَلسَّلامُ عَلَيْكَ وَعَلَي الاَْرْواحِ الَّتي حَلَّتْ بِفِنآئِكَ، عَلَيْكُمْ مِنّي جَميعاً سَلامُ اللهِ اَبَداً ما بَقيتُ وَبَقِيَ اللَّيْلُ وَالنَّهارُ.

◾️موضوع: روح هایی که با روح سیدالشهداء به پرواز در آمدند

▪️قطعاً کسانی که روح ضعیف دارند نمی‌توانند با یک روح بلند حرکت کنند.
روح‌های کوچک چون تمام اهداف و دردهایشان در خواسته‌های جسمانی خلاصه می‌شود، تن‌ها را به زحمت نمی‌اندازند، اما کسانی که روح‌شان از جسمشان بزرگتر است و اهداف بلند دارند، به فکر راحت‌طلبی نیستند، تن امام حسین (علیه‌السلام) اگر بخواهد با روحش همدم باشد، باید آماده تشنگی بی اندازه و آماج تیرها باشد.

آنچه به شهدای کربلا ارزش بخشید، آزادی روحی آنان بود که با کمال میل و رغبت و از روی اشتیاق در راه خدا و در کنار مولا و مقتدای خویش جان‌فشانی کردند و مقام آنها به جایی رسید که سیدالشهداء در مورد آنان فرمود: «من اصحابی با وفاتر و بهتر از اصحاب خود و اهل بیتی نیکوکارتر از اهل بیت خود سراغ ندارم».

اصحاب حضرت به گونه‌ای بودند که مانند امام‌شان هرچه به شهادت نزدیک‌تر می‌شدند چهره‌شان برافروخته‌تر و مصمم‌تر می‌شدند و آرامش و سکون بر آنها حاکم می‌شد.

◾️ما بَقيتُ وَبَقِيَ اللَّيْلُ وَالنَّهارُ

با عبارت «ما بَقيتُ وَبَقِيَ اللَّيْلُ وَالنَّهارُ» به قلب خود، دوستان و دشمنان اعلام می‌داریم که همراهی ما با امام حسین (علیه‌السلام) و اهداف او در چند لحظه خلاصه نمی‌شود بلکه در همه عمر، مبارزه با ظلم، کفر و ستم ادامه دارد.

مؤسسه نورالیقین

مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی