در جايي كه امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف حضرت فاطمه زهرا عليها السلام را به عنوان الگوي خويش مطرح مي‌فرمايد، تكليف امثال ما در لزوم الگوگيري از آن وجود نوراني مشخص است.
از اين رو ابتدا بايد ملاحظه كرد اين اولين و تنهاترين مدافع ولايت و امامت داراي چه منزلتي است و سيرة عملي آن بزرگوار در مواجهه با حوادث روزگار و مسائل زندگي چه بوده است؛ تا بتوان از آن حضرت در زندگي فردي و اجتماعي خود الگو گرفت.
فضائل حضرت فاطمه عليها السلام
1. بزرگ زنان در جهان
در احاديث فراوان؛ چه در منابع تشيع و چه در اهل سنت(1) و در زيارات ائمه اطهار عليهم السلام، حضرت فاطمه عليها السلام به عنوان سيدة النساء العالمين (سرور زنان عالم) ناميده شده است.
2. حديث كساء و منزلت حضرت زهرا عليها السلام
فرازهاي حديث شريف كساء(2) عظمت وجودي سرور زنان دو عالم را روشن مي‌نمايد.
الف) معرفي اهل بيت عليهم السلام بر محور فاطمه توسط خداوند
آنگاه كه خداوند اهل بيت را كه در زير كساء جمع شده بودند براي ملائكه معرفي مي‌نمايد مي‌فرمايد.
«هم، فَاطِمَة وَ أَبُوهَا وَ بَعْلِهَا وَ بَنَوْهَا؛ آنان، فاطمه و پدرش و شوهرش و فرزندانش هستند».
ب) حضرت فاطمه عليها السلام خبر دهنده اتفاقات آسمانها
مطلب مهمتر اين كه اگر كسي متن اين حديث را خوب مشاهده كند، مي‌بيند اتفاقات و گفتگوهايي كه در آسمانها مي‌شود، همه از زبان فاطمه عليها السلام نقل شده است. اين نشانه احاطة فاطمه عليها السلام به ملكوت آسمانهاست؛ آنجا كه مي‌فرمايد: «يَا مَلَائِكَتِي وَ يَا سُكَّانَ سَمَاوَاتِي… ؛ خداوند فرمود: اي فرشتگان و اي ساكنان آسمانهايم!» يا آنجا كه دارد… «فَقَالَ الْأَمِين جَبْرَائِيل يَا رَب… ؛ جبرئيل گفت: اي خدا!…».
3. همتايي براي امامت
رسول خدا صل الله عليه و آله وسلم فرمود: «لَوْلَاكَ لَمَّا كَانَ لَهَا كُفْوٌ عَلَي وَجْهِ الْأَرْضِ» «يا علي! اگر تو نبودي، براي فاطمه عليها السلام همتايي در روي زمين نبود.»(3)
4. ليلة القدر در قرآن
امام صادق عليه السلام فرمود: «…. «ليل» فاطمه عليها السلام است و «قدر» خداوند عزوجل. پس كسي كه فاطمه را (به تمام معنا) بشناسد ـ آنچنان كه حقش هست ـ ليلة القدر را درك كرده است».(4)
5. الگو و مقتداي امامت
رسول اكرم صل الله عليه و آله وسلم فرمود: «اقتدوا بالزهراء؛ از زهرا عليها السلام پيروي كنيد».(5)
حضرت حجت بن الحسن كه خود الگوي جهانيان است، در روايتي حضرت، فاطمه عليها السلام را الگوي خود معرفي مي‌فرمايند: «براي من در (وجود) دختر رسول خدا الگوي نيكويي است».(6)
6. حجت بر حجتهاي خدا
امام حسن عسگري عليه السلام فرمودند: «ما حجت خداونديم بر خلائق و مادر ما فاطمه عليها السلام حجت خداست بر ما»(7)
رابطه حضرت فاطمه عليها السلام با امام زمانش
1. معرفت به مقام امامت
حضرت علي عليه السلام امام زمان حضرت فاطمه عليها السلام بوده است؛ از اين رو حضرت فاطمه عليها السلام در معرفي علي عليه السلام به كسي كه زبان سرزنش به علي عليه السلام گشوده بود، فرمودند: «… او امام رباني و الهي، مركز توجه همه عارفان و خداپرستان، فرزندي از خاندان پاكان، گوينده بحق، جايگاه اصلي محور امامت و… است».(8)
«پدران اين امت، محمد صل الله عليه و آله وسلم و علي عليه السلام هستند؛ كه كجي‌ها را راست و انحرافات را اصلاح مي‌نمايند (اگر مردم اطاعتشان كنند) اين دو ]حضرت محمد صل الله عليه و آله وسلم و امام علي عليه السلام [آنان را از عذاب جاويدان نجات مي‌دهند و اگر با ايشان موافق و همراه باشند، نعمت‌هاي پايدار خداوند را ارزاني شان مي‌دارند.»(9)
اين معرفت به امام زمان خود، ويژگي حضرت فاطمه عليها السلام است كه آگاه به فلسفه امامت و ره آورد آن مي‌باشد؛ از اين رو در قسمتي از خطبة خويش در مسجد مدينه، يكي از فلسفه‌هاي امامت را خطاب به مهاجران و انصار چنين مي‌فرمايد: «خداوند اطاعت و پيروي از ما (اهل بيت) را سبب پايداري امت اسلامي و امامت و رهبري ما را عامل وحدت و در امان ماندن از تفرقه‌ها قرار داده است.»(10)
2. همراه امامت
الف) همراهي به عنوان همسر
دخت گرامي پيامبر صل الله عليه و آله وسلم در تمام لحظات عمر شريف خود در انجام وظايف خانوادگي و تربيتي و فراهم آوردن آسايش و آرامش خانه، كمك و همراه امام علي عليه السلام بود. و كانوني مالامال از محبت و مهرباني براي پرورش فرزنداني چون امام حسن و امام حسين و زينب و ام‌كلثوم عليهم السلام فراهم آورده بود.
ب) همراهي به عنوان مأموم
فاطمه زهرا عليها السلام بعد از ماجراي غصب خلافت اميرالمؤمنين عليه السلام تا لحظة شهادتش هرگز سكوت نكرد و پا به پاي امام خود ـ آنجا كه بايد از امامت دفاع كند ـ حاضر شد؛ چه آنجا كه بر در خانه‌هاي مهاجرين وانصار رفت و از آنان ياري طلبيد(11) و چه در سخنراني‌هايش، چه بيت‌الاحزانش، چه وصيتش و… اينها همه نمونه‌هايي از همراهي فاطمه عليها السلام با امام زمانش مي‌باشد.
برماست تا با سرمشق قرار دادن مبارزات اين سرباز حقيقي امام علي عليه السلام به دفاع از فرزندش كه امام عصر ماست بپردازيم و با شناخت موقعيت‌ها و شيوه‌هاي مناسب از وجود مبارك يوسف فاطمه عليها السلام دفاع نماييم.
1. بحارالانوار، ج37، ص67 ـ صحيح بخاري (كتب اهل سنت)، ج8، ص78.
2. تفسير العياشي، ج1، ص349؛ شيخ عباس قمي، مفاتيح الجنان، حديث كساء.
3. بحارالانوار، ج43، ص107.
4. بحارالانوار، ج43، ص65.
5. صدوق، معاني الاخبار، ص114.
6. الغيبه طوسي، ص268.
7. الكوثر، ج2، ص114.
8. دشتي، فرهنگ سخنان حضرت فاطمه عليها السلام، به نقل از رياحين الشيعه، ج1، ص93.
9. همان.
10. بحارالانوار، ج3، ص158و معاني الاخبار، ص354 و كشف الغمة، ج2، ص40.
11.اختصاص، ص178و بيت الاحزان، ص117
مؤسسه نورالیقین
مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی
