1. صله رحم
درباره حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف از امام علی علیه السلام نقل شده که از همه بیشتر صله رحم میکند؛ آن جا که فرمود: « او از همه بیشتر صله رحم خواهد کرد(1) ». زن مسلمان نیز با الگوگیری از حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف باید این سنت مهدوی، بلكه سنت همه امامان و انبیا را احیا كند.
2. اهل شب زنده داری
درباره اصحاب حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف از امام صادق علیه السلام نقل شده که اهل شب زنده داری هستند: « آنان مردانی هستند که شب را نمیخوابند، در نمازشان زمزمهای چون زنبور دارند، شبها در حال قیام بر روی پاهای خود میایستند …(2) ». از آنجا كه در میان اصحاب امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف زن نیز وجود دارد، این صفت شامل آنها نیز میشود و پیام آن به زن مسلمان آن است كه اگر میخواهیم در عصر غیبت از یاوران مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف باشیم شبزنده داری را هرگز فراموش نكنیم.
3. امانت داری
بانوان شیعه باید با الگوگیری از امام خود، امانت دار باشند؛ همان گونه که دربارة حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف آمده است: « او نگه دار هر چیزی است که نزد او به امانت گذاشته شده است(3) ». زن مسلمان نیز باید با الگو قرار دادن امامان سعی خود را در شناخت خداوند به كار بسته و خداشناس حقیقی گردد.
4. خداشناس حقیقی
اصحاب حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف که از آن جمله 50 زن هستند ـ همگی خداشناس و اهل توحیدند ـ درباره آنها از امام علی علیه السلام نقل شده است: « … و آنان کسانی هستند که خداشناس حقیقی بوده و اهل توحید میباشند(4) ».
5. استفاده از روزهای مهم
بانوان با الگوگیری از حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف کارهای مهم را در روزهای مهم انجام دهند؛ همان طور که درباره حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف میخوانیم که امام باقر علیه السلام فرمود: « گویا قائم را در روز عاشورا، روز شنبه، مشاهده میکنم که بین رکن و مقام ایستاده و در مقابل او کسی ندا میدهد: برای خدا بیعت کنید. در آن هنگام است که خداوند زمین را پر از عدل میکند؛ همان گونه که پر از ظلم و جور شده باشد(5) ».
6. اخلاص در عمل
بانوان شیعی و پیروان حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف باید اهل اخلاص در عمل باشند؛ همان گونه که در باره اصحاب حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف از امام جواد علیه السلام نقل شده که فرمودند: « … چون برای حضرت، این تعداد از مخلصین فراهم شود؛ خداوند امر او را ظاهر خواهد نمود …(6) ».
7. نترسیدن از ملامت افراد
بانوان شیعی نباید از ملامت افراد ملامت گر، بهراسند. آنها باید در راه حقی که تشخیص دادهاند، ثابت قدم باشند؛ همان گونه که دربارة امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف آمده است که فرمود: « … در راه خدا از ملامت هیچ ملامت کنندهای نمیهراسد(7) ».
8. توجیه قبل از اقدام عملی
از امام باقر علیه السلام نقل شده كه فرمود: «یقول القائم عجل الله تعالی فرجه الشریف لأصحابه: یا قوم! انّ اهل مكة لایریدوننی، و لكنّی مُرْسل الیهم لأحتجّ علیهم بما ینبغی لمثلی ان یحتجّ علیهم. فیدعو رجلاً من اصحابه فیقول له: امض الی اهل مكة فقل: یا اهل مكة! انا رسول فلان الیكم…»(8)؛ «قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف به اصحاب خود میگوید: ای قوم! همانا اهل مكه مرا نمیخواهند، ولی من كسی را به سوی آنان میفرستم تا بر آنها آنگونه كه سزاوار من است احتجاج نماید. لذا یكی از اصحابش را میخواهد و به او میگوید: به سوی اهل مكه برو و بگو: ای اهل مكه! من فرستادة فلان (حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف) به سوی شمایم…».
وظیفة زنان جامعه اسلامی نیز آن است كه هنگام تربیت فرزندان خود یا دیگران، ابتدا آنها را توجیه كنند و در صورتی كه توجیه آنان جواب نداد با ملاحظه مراحل دست به اقدام عملی بزنند.
9. مقابله با انحرافات
از امام علی علیه السلام نقل شده كه درباره حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف فرمود: « در آخر زمان او خروج میكند و انحرافاتی كه در حق پدید آمده اصلاح خواهد كرد…»(9).
زنان نیز در جامعه اسلامی باید به مولای خود اقتدا كرده و در حدّ توان خود در راستای این هدف گرچه در سطحی محدود كوشا باشند تا زمینهساز ظهور گردند.
10. هتك حرمت افراد ممنوع
از امام علی علیه السلام نقل شده كه از جمله اموری كه حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف بر آن با اصحاب خود كه از آن جمله بانوان هستند پیمان میبندد هتك حرمت نكردن افراد است، آن جا كه میفرماید: «آنان بر اصولی با حضرت بیعت میكنند كه از آن جمله این است كه هتك حرمت فرد آبرومندی را نكنند و كسی را سبّ و دشنام ندهند و به منزلی هجوم نیاورند و كسی را به جز به حقّ نزنند…».(10)
بانوان نیز باید مواظب رفتار و گفتار خود بوده و هتك حرمت شخص آبرومندی را ننمایند و بی جهت به كسی ناسزا نگویند و… .
11. نخوردن مال یتیم
از امام علی علیه السلام نقل شده كه حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف از جمله پیمان هایی را كه با كارگزارانش از جمله بانوان برای بیعت میبندد نخوردن مال یتیم است، آن جا كه میفرماید: «… من با شما هستم در صورتی كه مال یتیم را [بیجهت] نخورید…».(11)
این وظیفه نیز میتواند برای یاوران حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و پیروان او آموزندگی داشته و با پیروی از آن از اصحاب آن حضرت عجل الله تعالی فرجه الشریف در عصر غیبت باشند.
12. گواهی با علم
از امام علی علیه السلام نقل شده كه حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف از جمله پیمانهایی را كه با كارگزارانش از جمله بانوان برای بیعت میبندد گواهی ندادن بدون علم است، آن جا كه میفرماید: «من با شما هستم در صورتی كه … بر چیزهایی كه به آن علم ندارید گواهی ندهید…».(12)
همه از آن جمله بانوان اسلامی وظیفه دارند تا چیزی را كه ندانسته و از آن اطلاعی ندارند گواهی ندهند.
13. دشنام دادن ممنوع
از امام علی علیه السلام نقل شده كه حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف از جمله پیمانهایی را كه با كارگزارانش از جمله بانوان برای بیعت میبندد دشمنان ندادن به مردم است، آن جا كه میفرماید: «من با شما هستم در صورتی كه … كسی را دشنام ندهید…».(13)
بانوان مهدوی باید با الگو گرفتن از حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف مواظب زبان خود بوده و بی جهت كسی را دشنام نداده و ناسزا نگویند.
14. اطعام به مساكین
از پیامبر صل الله علیه و آله و سلم نقل شده كه درباره حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف فرمود: «گویا مهدی با دستان خود به مساكین كره میدهد».(14)
و نیز نقل شده كه فرمود: «نشانه مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، آن است كه او بر كارگزاران خود سخت گرفته و با مال خود جود خواهد كرد و به مساكین رحم خواهد نمود».(15)
بانوان اسلامی نیز میتوانند با الگو گرفتن از سیرة مهدوی در حدّ توان خود به مساكین اطعام داده و حتی به مستمندان با دستان خود غذا دهند تا به جامعه خود رنگ و بوی مهدوی دهند.
15. آبادی معنوی جامعه
از پیامبر صل الله علیه و آله و سلم نقل شده كه درباره حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف فرمود: «… به قائم از شما زمین خود را به تسبیح و تحلیل و تقدیس و تكبیر و تمجیدم آباد خواهم كرد…».(16)
از دامن زن است كه مرد به معراج میرود. زنان جامعه میتوانند با تربیت معنوی فرزندان و اعضای خانوادة خود در تشكیل جامعهای معنوی در حدّ و محدودیت خود سهیم باشند، گرچه حدّ كامل آن اختصاص به عصر ظهور دارد.
16. شركت نهضت سوادآموزی
از پیامبر صل الله علیه و آله و سلم نقل شده كه درباره عصر غیبت فرمود: «زود است كه فتنه هایی پیدا شود به حدّی كه انسان صبح هنگام مؤمن است ولی عصر هنگام كافر میشود مگر كسی كه خداوند او را با علم زنده كرده است».(17)
زنان جامعه نیز میتوانند در راستای زنده كردن جامعه از راه سوادآموزی و فراگیری دانش و معرفت، سهم بسزایی داشته باشند.
17. خلف وعده ممنوع
از پیامبر اكرم صل الله علیه و آله و سلم نقل شده كه درباره حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف فرمود: «… اگر از دنیا تنها یك روز باقی مانده باشد خداوند آن روز را طولانی میكند تا مردی از اهل بیتم مالك زمین گشته و كارهای مهم به دست او انجام گردد. او اسلام را ظاهر كرده و خلف وعده نمیكند…».(18)
بانوان جامعه اسلامی باید با الگو گرفتن از حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و آرمانهای بلند او و در راستای زمینه سازی ظهور اهل وفای به عهد باشند تا از یاران حضرت در عصر ظهور باشند.
18. رفع اختلاف از بین شیعیان
از امام حسین علیه السلام نقل شده كه فرمود: «آن امری كه انتظارش را میكشید تحقق نمییابد تا این كه شما از یكدیگر بیزاری جسته و در صورت یكدیگر آب دهان بیندازید و بر ضد همدیگر گواهی داده و یكدیگر را لعن كنید». به حضرت عرض كردم: آیا در آن زمان خیری نیست؟ امام حسین علیه السلام فرمود: «تمام خیر در آن زمان است؛ چرا كه قائم ما قیام كرده و تمام این امور را دفع خواهد كرد».(19)
نتیجه
انسانها در سطوح مختلف جامعه میتوانند با الگو گرفتن از سیرة حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و كارگزاران او و عمل كردن به آرمان های بلند مهدوی جامعه ای با رنگ و بوی عصر ظهور در حدّ و توان خود ایجاد نماییم و از آن جا كه زنان و بانوان یكی از اركان مهم و اساسی جامعهاند، لذا میتوانند در تحقق این جامعه مهدوی در عصر غیبت سهم بسزایی داشته باشند.
علی اصغر رضوانی
1. «… و اوصلکم رحما» نعمانی، غیبت، ص212، باب 13، ح1.
2. «… رجال لا ینامون اللیل، لهم دوی فی صلاتهم کدوی النحل یبیتون قیاما علی اطرافهم… » بحار الانوار، ج52، ص308.
3. « الحافظ لما استودع» بحار الانوار، ج52، ص 269، 158.
4. «… و هم الذین و حدوا الله حق توحیده…» بشارة الاسلام، ص259.
5. «کانی بالقائم یوم عاشوراء یوم السبت قائما بین الرکن و المقام ینادی البیعة لله، فیملأها عدلا کما ملئت ظلما و جورا» طوسی، غیبت، ص453، ح459.
6. «… فاذا اجتمعت له هذه العدة من اهل الاخلاص اظهر الله امره…» کمال الدین، ج2، ص377.
7. «… ولایأخذه فی الله لومة لائم» بحار الانوار، ج52، ص354، ح114.
8. بحارالانوار، ج52، ص307، باب26، ح81.
9. «یخرج فی آخرالزمان، یقیم اعوجاج الحق…» بحارالانوار، ج42، ص215، ح16.
10. «یبایعون علی الاّ… یهتكوا حریماً محرماً و لایسبّوا مسلماً و لایهجموا منزلاً و لایضربوا احداً الاّ بالحق…» منتخب الأثر، ص183، باب3، ح5.
11. «… انا معكم علی ان … لاتأكلوا مال الیتیم…» منتخب الأثر، ص154.
12. «… انا معكم علی ان … لاتشهدوا بغیر ماتعلمون…» منتخب الأثر، ص154.
13. «… انا معكم علی ان … لاتشتمون…» منتخب الأثر، ص154.
14. «المهدی كانّما یلْعِق المساكین الزُّبْد» منتخب الأثر، ص36، عقد الدرر، ص36.
15. «علامة المهدی: ان یكون شدیداً علی العمّال، جواداً بالمال، رحیماً بالمساكین» مصنف ابن ابی شیبة، ج15، ص199، ح19498.
16. «… و بالقائم منكم أعمر أرض بتسبیحی و تهلیلی و تقدیسی و تكبیری و تمجیدی…» بحارالانوار، ج18، ص341، ح49، امالی صدوق، ص504، مجلس92، ح4.
17. ستكون فِتَن؛ صبح الرجل فیها مؤمناً و یمسی كافراً، الاّ من احیاه الله بالعلم» المعجم الكبیر، طبرانی، ج8، ص278، ح7910.
18. «… لو لم یبق من الدنیا الا یوم واحد لطول الله ذلك الیوم حتی یملك رجل من اهل بیتی تجری الملاحم علی یدیه، و یظهر الاسلام، لایخلف وعده…» بحارالانوار، ج51، ص83، ح28، عقدالدرر، ص62.
19. «لایكون الأمر الذی تنتظرونه حتی یبرأ بعضكم من بعض و یتفل بعضكم فی وجوه بعض، و یشهد بعضكم علی بعض بالكفر و یلعن بعضكم بعضاً.فقلت له: ما فی ذلك الزمان من خیر؟ فقال الحسین علیه السلام: الخیر كلّه فی ذلك الزمان، یقوم قائمنا و یدفع ذلك كله» غیبت، نعمانی، ص206.
- مؤسسه نورالیقین
- مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی